Een vreemde dag. Stijn Streuvels’ ‘De blijde dag’.
onder redactie van Marcel De Smedt
Jaarboek 25 van het Stijn Streuvelsgenootschap 2019.
Kortrijk: Stijn Streuvelsgenootschap, 2019. - 277 p.
De vlaschaard
De vlaschaard, 1e druk, luxe-editie
De vlaschaard is zonder twijfel de meest bekende roman van Stijn Streuvels. Het vader-zoon conflict is een verhaal van alle tijden dat hier door Streuvels meesterlijk wordt gebracht. De natuurbeschrijving en het psychologisch uittekenen van de hoofdpersonages maken De vlaschaard tot een hoogtepunt in de Vlaamse en Europese letterkunde.
Begin december 1907 verscheen De vlaschaard in boekvorm, gelijktijdig in een volksuitgave in twee delen en in een luxe‑editie.
De vier hoofdstukken, De zaaidhede, De wiedsters, Bloei en Slijting waren tussen januari en juni 1907 in vijf afleveringen in het Nederlandse tijdschrift De Beweging in voordruk verschenen. Die manier van publiceren was Streuvels niet vreemd. Dit bezorgde hem, die van zijn pen moest leven, een meegenomen extraatje boven het ereloon dat hij van de uitgever van het boek ontving. Merkwaardig daarbij is dat Streuvels soms in tijdschriften begon te publiceren nog voor hij het verhaal volledig had afgerond. Het verder schrijven gebeurde dan vanuit een vooropgesteld plan en/of inspelend op de inspiratie van het ogenblik. Het laat geen twijfel dat het genie van Streuvels ook en vooral bij het op schrift zetten van zijn beste werk geen probleem had met het neerschrijven van wat reeds een hele tijd, bewust of onbewust in zijn geest rijpte. Het eerste hoofdstuk van De vlaschaard verscheen in januari, het tweede in februari, terwijl hij in februari-maart nog volop aan de afwerking van de twee volgende hoofdstukken bezig was.
Nadat Streuvels vroeger al, binnen een eerder elitaire groep van literair geïnteresseerden, naambekendheid had verworven, kwam met de uitgave van De vlaschaard de grote doorbraak. Hij verwierf er algemene bekendheid door. Ook in 1907 was van de hand van André de Ridder een eerste grote studie, Stijn Streuvels ‑ Kritische studie, over zijn persoon en werk verschenen. Nog voor het eind van het jaar werd inderhaast – na het verschijnen van de voordrukken in De beweging – een '2de vermeerderde en omgewerkte druk' onder de titel Stijn Streuvels ‑ Zijn leven en zijn werk uitgebracht. 'Laat me nu maar seffens de opgetogenheid uitdrukken, waarmede me de Vlasschaard (sic) heeft vervuld.' (p. 169).In de loop der jaren die volgden kende De vlaschaard vele herdrukken met soms in Vlaanderen ongezien hoge oplagen.
De vlaschaard werd tot twee keer toe verfilmd. Een eerste keer in 1942 door de Duitse filmmaatschappij Terra‑Film en een tweede keer in 1982 door Kunst en Kino in een productie van Jan van Raemdonck.
Met De vlaschaard bereikte Streuvels een hoogtepunt van literair kunnen. In zijn biografie Stijn Streuvels, een terugblik op leven en werk is André Demedts niet karig met lof.